RTA Palliatieve zorg gepubliceerd: een gedeeld startpunt voor goede zorg

In Midden-Nederland is een nieuwe Regionaal Transmurale Afspraak (RTA) Palliatieve zorg ontwikkeld. Wat deze RTA toevoegt aan de praktijk, hoe het samen tot stand kwam en wat het betekent voor zorgverleners, vertellen huisarts Marieke Ausems, internist-oncoloog Filip de Vos, en Lydia Ketting-Stroet, allen lid van de werkgroep.

Samenwerken aan passende palliatieve zorg met de RTA als gedeeld kompas. Dat kan nu in de regio Midden-Nederland. De RTA Palliatieve zorg staat sinds vandaag online op de website van Trijn.

Een gezamenlijk startpunt

“Palliatieve zorg vraagt veel afstemming tussen zorgverleners,” zegt Marieke. “Juist in die laatste levensfase wil je goed inspelen op de wensen van de patiënt. Dat is complex, zeker als er veel overdrachtsmomenten zijn tussen eerste en tweede lijn.” De RTA helpt daarbij. “Het is een gezamenlijk startpunt. Je spreekt dezelfde taal en maakt afspraken over wat je wanneer doet, en wie daarbij de regie voert.”

Filip vult aan: “De kracht van deze RTA zit voor mij in de verbinding. We hebben geprobeerd om over de muren van disciplines en organisaties heen te kijken. Van huisarts tot ziekenhuis, van hospice tot consultatieteam: iedereen moet er zijn rol in kunnen vinden.”

Zo zijn er duidelijke afspraken gemaakt over het markeren van het palliatieve zorgmoment. “Een goed gedragen beleid begint met de vraag: wanneer markeer je iemand als iemand die palliatieve zorg nodig heeft?” zegt Filip. “Dat lijkt simpel, maar daar leven in de praktijk verschillende opvattingen over. We hebben daar mooie discussies over gevoerd. Uiteindelijk helpt het als je regionaal op één lijn zit.”

Voor de praktijk, met de praktijk

In de werkgroep werkten zo’n achttien professionals samen, uit uiteenlopende organisaties en met verschillende achtergronden. “Iedereen had een eigen stukje waarvoor hij of zij als kartrekker optrad,” vertelt Filip. “Dat leidde eerst tot een soort kokervisie – je kijkt vooral vanuit je eigen praktijk. Maar daarna hebben we het voorgesteld beleid samen verder verbreed. Dat leverde goede, gedragen afspraken op.”

De RTA is bedoeld om de de samenwerking en de kwaliteit van zorg voor patiënten in de palliatieve fase te verbeteren, waarbij de afspraken gericht zijn op de verschillende dimensies van palliatieve zorg: fysiek, psychisch, sociaal en spiritueel. Dit wordt bereikt door uniforme afspraken te maken tussen zorgverleners in de eerste en tweede lijn, zoals huisartsen, specialisten, verpleegkundigen en verzorgenden, zodat de patiënt de juiste zorg op de juiste plek en tijd krijgt.

“Een RTA is geen papieren tijger,” zegt Filip. “Het gaat om duidelijkheid in de samenwerking. Wie heeft de regie? Wie doet wat, op welk moment? Dat is juist in een veld als de palliatieve zorg ontzettend belangrijk.”

Wegwijzer Laatste Levensfase

Daarbij is ook gedacht aan de toegankelijkheid. Naast de RTA is er een praktisch hulpmiddel gemaakt voor patiënten en zorgverleners: de Wegwijzer Laatste Levensfase. Filip: “Met één kaart zie je waar je staat in het zorgtraject en waar je naartoe werkt. Dat helpt echt in de dagelijkse praktijk.”

Vertrouwen en verbinding als fundament

“Goede palliatieve zorg vraagt om vertrouwen – van patiënten, maar ook tussen zorgverleners,” zegt Lydia Ketting-Stroet, voorzitter van de werkgroep en kaderhuisarts palliatieve zorg. “Juist in deze levensfase is het essentieel dat iedereen weet waar hij of zij op kan rekenen. De RTA helpt daarbij, omdat die duidelijkheid biedt over wie wat doet, wanneer en met welk doel. Natuurlijk zijn er nog randvoorwaarden die beter kunnen, zoals de digitale gegevensuitwisseling. Maar het belangrijkste is dat we met deze afspraken de patiënt écht centraal kunnen stellen. Vanuit verbinding, en met ruimte voor ieders expertise.”

Onderdeel van iets groters

De RTA is een belangrijke bouwsteen binnen het regionale transformatieplan voor palliatieve zorg. Marieke: “Dat plan richt zich op bredere doelen, zoals maatschappelijke bewustwording, digitale communicatie en structurele samenwerking. De RTA is daar een concrete uitwerking van.” Ook de cijfers laten de relevantie zien: alleen al in Midden-Nederland hebben jaarlijks duizenden mensen palliatieve zorg nodig.

“Uiteindelijk gaat het over goede palliatieve zorg voor iedereen in de regio,” vat Filip het samen. “En dat is ook precies waar dit transformatieplan op gericht is: zorgen dat toegang tot goede zorg geen kwestie van geluk is, maar een gedeeld uitgangspunt.” De werkgroep blijft voorlopig bestaan. “Het document is niet ‘af’,” benadrukt Filip. “We blijven signalen uit de praktijk verzamelen. Denk aan nieuwe ontwikkelingen zoals proactieve zorgplanning – dat vraagt misschien om een aanvulling. De RTA moet meebewegen met het veld.”

Een breed gedragen ambitie

Wat hen het meest verraste tijdens het proces? Marieke: “Hoeveel gepassioneerde mensen zich inzetten voor de zorg in de laatste levensfase. Niet alleen artsen of verpleegkundigen, maar ook vrijwilligers. Als je hart hebt voor palliatieve zorg, voel je je echt rijk in Midden-Nederland.”

Ook Filip ziet dat enthousiasme overal terugkomen. “Iedereen wil bijdragen aan waardegedreven zorg. Dat is ook de kern van palliatieve zorg. En het mooie is: het blijft niet alleen bij de kartrekkers. Het wordt nu breed gedragen. Daar ben ik heel dankbaar voor.”

Meer informatie

Dit is de directe link naar de RTA Palliatieve zorg en de samenvatting. Je kunt de RTA en de samenvatting ook inzien via het overzicht met alle RTA’s en werkafspraken op de website van Trijn. Op wegwijzerlaatstelevensfase.nl lees je meer over de Wegwijzer Laatste Levensfase.