COPD en astma

Uitgangspunten

• Bij consultatie is de vragende partij altijd hoofdbehandelaar en verantwoordelijk voor de behandeling.
• Verwijzing en terugverwijzing gaan over overdracht van het hoofdbehandelaarschap.
• Bij twijfel over verwijzing kan de huisarts eventueel de kader- of longarts raadplegen.

Wie is de hoofdbehandelaar?

Bij een poliklinisch traject wordt de specialist hoofdbehandelaar voor de longaandoening. Voor overige aandoeningen blijft de huisarts de hoofdbehandelaar. Verwijzing van de ene naar de andere specialist gebeurt alleen na overleg met de huisarts, tenzij er sprake is van spoed.

Bij een klinische opname is de specialist de hele tijd de hoofdbehandelaar. Zo nodig schakelt de specialist collega-specialisten in, bijvoorbeeld bij aandoeningen zoals COPD en longcarcinoom. Is de klinische opname voor een niet-longgerelateerde aandoening, dan wordt zo nodig de longarts tijdelijk de hoofdbehandelaar voor de longaandoening.

Verwijzing

De huisarts overweegt een verwijzing naar de specialist in deze situaties:

• Onzekerheid over de diagnose Bijvoorbeeld bij discrepantie tussen onderzoek en klachten, of bij COPD op jonge leeftijd (≤50 jaar).
• Ernst van de klachten Zoals blijvende beperkingen ondanks optimale behandeling of frequente longaanvallen (≥2 per jaar) die ziekenhuisopname of medicatie vereisen.
• Snel progressief beloop Toename van dyspneu, afname van inspanningsvermogen, of daling van de FEV1 ondanks maximale behandeling.
• Complexe comorbiditeit Wanneer ernstige problemen op meerdere subdomeinen spelen, zoals voedingstoestand of psychosociale problematiek.
• Werkgerelateerde problemen Bij klachten die het werk of de loopbaanplanning beïnvloeden, kan naast de longarts ook de bedrijfsarts worden betrokken.

Voor astma gelden aanvullende criteria, zoals onvoldoende effect van behandeling met stap 4-medicatie na 3 tot 6 maanden, of vermoeden van door werk veroorzaakte astma. Bij twijfel over een verwijzing kan de huisarts een kaderarts of longarts consulteren voor advies.

Terugverwijzing

Dit zijn de criteria voor terugverwijzing van astma- of COPD-patiënten:

• Als de vraag van de huisarts of patiënt beantwoord is;
• Als de diagnostiek in de tweede lijn afgerond is;
• Als de huisarts het beleid kan voortzetten;
• Als astmacontrole drie maanden lang goed is met stap 4-medicatie;
• Als palliatieve zorg wordt ingezet (in overleg met huisarts).

Wil de patiënt bij de specialist onder behandeling blijven, probeer dan via een ‘warme overdracht’ de patiënt alsnog over te dragen naar de huisarts.

Elkaar op de hoogte houden

Specialist en huisarts wisselen informatie uit bij verwijzing en terugverwijzing, zowel voor poliklinische als klinische behandelingen. Bij tussentijdse updates delen zij relevante informatie, zoals de context, vraag of advies, en een beknopte dossiersamenvatting. Daarbij wordt altijd duidelijk aangegeven wie de hoofdbehandelaar is, bijvoorbeeld bij COPD en longcarcinoom. Bij longaanvallen waarbij de longarts hoofdbehandelaar is, informeert de huisarts tussentijds over de behandeling en het herstel van de patiënt.

Alle afspraken over informatie-uitwisseling zijn gebaseerd op de NHG-richtlijn Gegevensuitwisseling huisarts-specialist (HASP).

Artsenwijzer Diëtetiek bij COPD

Bij COPD levert verwijzing naar een diëtist op het juiste moment een belangrijke bijdrage aan de behandeling van de patiënt. In de Artsenwijzer Diëtetiek staat op welk moment welke voedingszorg geschikt is.

Bekijk de Artsenwijzer Diëtetiek bij COPD

Contact

In de complete RTA staan contactgegevens van de betrokkenen bij de totstandkoming van de RTA COPD en astma. Heb je een suggestie, vraag of opmerking? Neem contact op via info@rsotrijn.nl.